Dự án đầu tư xây dựng tuyến tránh Thành phố là công trình quan trọng, góp phần thúc đẩy phát triển hạ tầng đô thị, từng bước hoàn thiện mạng lưới giao thông; giảm thiểu lưu lượng phương tiện qua trung tâm đô thị, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội vùng ven. Song, trong quá trình triển khai giai đoạn II dự án, nhiều vị trí dọc tuyến đang bị gián đoạn thi công do gặp khó khăn, vướng mắc liên quan đến giải phóng mặt bằng (GPMB).
Dự án đầu tư xây dựng tuyến tránh Thành phố thuộc công trình nhóm B được Bộ Giao thông - Vận tải (GT-VT) phê duyệt với tổng mức đầu tư 221,880 tỷ đồng, Sở GT-VT làm chủ đầu tư. Tổng chiều dài tuyến 7,036 km, đi qua địa phận 5 phường: Duyệt Trung, Tân Giang, Hòa Chung, Sông Hiến, Đề Thám. Điểm đầu tuyến từ Km 0+00 tại vị trí giao cắt giữa tuyến tránh Thành phố và Quốc lộ 34B; điểm cuối Km 7+558,18 tại vị trí giao cắt giữa tuyến tránh Thành phố và Quốc lộ 3 tại Km 271+500. Riêng nút giao đường Võ Nguyên Giáp đến nút giao cuối tuyến với Quốc lộ 3 nền đường rộng 23 m, bề rộng mặt đường 15 m.
Kết thúc giai đoạn 1 (2004 - 2008), dự án hoàn thành GPMB khoảng 80% và bàn giao cho nhà thầu thi công 5,5/7,036 km tạo nền đường. Giai đoạn 2 khởi công trở lại vào tháng 2/2023, trong giai đoạn này, cùng với 20% diện tích chưa GPMB từ giai đoạn 1, Thành phố tiếp tục thu hồi đất và GPMB khoảng 0,96 ha (phần xử lý kỹ thuật sạt lở taluy dương nền đường) với kinh phí đền bù trên 14,8 tỷ đồng. Dự án được bố trí luỹ kế vốn 157,391/221,88 tỷ đồng, bằng 70,94%.
Đối với diện tích mặt bằng được bàn giao, chủ đầu tư chỉ đạo các nhà thầu huy động tối đa nhân lực, phương tiện, thiết bị máy móc tăng ca đảm bảo tiến độ, chất lượng dự án.
Trong quá trình triển khai dự án, đến nay, UBND Thành phố bàn giao 87% mặt bằng cho chủ đầu tư; còn 1,93 ha đất thuộc diện thu hồi của khoảng 45 hộ gia đình, cá nhân và tổ chức chưa GPMB (từ Km 3+250 - Km 3+850, Km 4+850 - Km 4+950, Km 7+250 - Km 7+558). Tháng 3 - 4/2024, UBND Thành phố ban hành kế hoạch thu hồi đất, bồi thường hỗ trợ và tái định cư; thông báo thu hồi đất tổng thể cho dự án và thu hồi đất đối với từng cá nhân, hộ gia đình; tổ chức hội nghị triển khai công tác GPMB dự án tới người dân. Thành phố ban hành giấy mời kiểm đếm đối với 32/45 hộ, kết quả đã thống kê kiểm đếm được 21 hộ, còn 24 trường hợp chưa thực hiện. Nguyên nhân do diện tích của một số hộ trong giấy chứng nhận quyền sử dụng đất với bản đồ GPMB dự án có sự sai lệch. Một số hộ nhận tiền đền bù từ giai đoạn 1 nhưng vẫn chưa bàn giao mặt bằng, một số hộ không đồng ý nhận tiền đền bù do chưa nhất trí với đơn giá đền bù đưa ra. Có 16 hộ chưa tiến hành kiểm đếm do chủ đầu tư có ý kiến điều chỉnh ranh giới thu hồi đất… dẫn đến chậm bàn giao mặt bằng cho nhà thầu thi công.
Để đẩy nhanh tiến độ GPMB, Hội đồng bồi thường, hỗ trợ tái định cư Thành phố tích cực phối hợp với cấp ủy, chính quyền các địa phương có dự án đi qua, chủ đầu tư, nhà thầu tiến hành rà soát đối với các điểm còn vướng mắc; đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân chấp hành chủ trương, các quy định về đền bù GPMB, chủ động giao mặt bằng cho đơn vị thi công. Kết quả, vận động 4 hộ gia đình bàn giao khoảng 3.700 m2 mặt bằng cho đơn vị thi công. Đồng chí Đoàn Thúy Nga, Phó Chủ tịch UBND phường Hòa Chung cho biết: Hiện phường còn 4 trường hợp thuộc tổ 7 đã nhận tiền đền bù, được bố trí tái định cư… từ giai đoạn 1 nhưng chưa bàn giao mặt bằng cho đơn vị thi công. Qua gặp gỡ, tuyên truyền, vận động có 2/4 hộ đồng ý di dời nhà ở, trả lại mặt bằng. Trong thời gian tới, UBND phường tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, gặp gỡ, vận động người dân chấp hành chủ trương GPMB; phân công cán bộ, đảng viên dự họp với các tổ dân phố để nắm tâm tư, nguyện vọng của nhân dân; đối với các hộ có vướng mắc, phường phối hợp với chủ đầu tư trực tiếp gặp gỡ, trao đổi, vận động, phấn đấu sớm giao mặt bằng sạch cho chủ đầu tư.
Đối với 87% diện tích mặt bằng được bàn giao, chủ đầu tư chỉ đạo các nhà thầu huy động tối đa nhân lực, phương tiện, thiết bị máy móc tăng ca, đảm bảo tiến độ, chất lượng dự án. Đến nay, các nhà thầu đang triển khai các hạng mục: đào nền đường đạt gần 80%; đắp nền đạt 60%; thi công móng cấp phối đá dăm loại II đạt 45%; đúc xong 3 dầm cầu, thi công 1 mố cầu; bê tông lắp ghép rãnh, bê tông xi măng rãnh đạt 54%; kè hơn 2.010 rọ đá; thi công 40% đường ngang dân sinh... Qua đánh giá, tiến độ thi công chưa đáp ứng yêu cầu đề ra, đang chậm so với kế hoạch 28%. Theo bà Lã Thị Liêm, quản lý, phụ trách thi công tuyến từ Km 3+436 - Km 5+402, Công ty thương mại Xuân Hòa, hiện, đơn vị được chủ đầu tư bàn giao 80% mặt bằng thi công, song có một số vị trí xen kẽ chưa GPMB, do đó công tác tập kết vật liệu, bố trí máy móc thi công của đơn vị gặp nhiều khó khăn. Đối với phần đã được bàn giao mặt bằng sạch, đơn vị tập trung huy động nhân lực, phương tiện đẩy nhanh tiến độ thi công phần móng đường. Đồng thời, tập kết sẵn vật liệu chuẩn bị móng cấp phối đá dăm loại I, II, thảm mặt đường bê tông nhựa.
Một số hộ dân đã nhận tiền đề bù từ giai đoạn 1nhưng chưa bàn giao mặt bằng cho Chủ đầu tư.
Bên cạnh vướng mắc liên quan đến GPMB, trong quá trình thực hiện, dự án gặp một số phát sinh liên quan đến sụt trượt 8 vị trí ta luy dương với khối lượng 83.600 m3 đất, đá; phát sinh 0,95 ha đất rừng và thực hiện các thủ tục chuyển đổi đất rừng sang mục đích khác; việc đăng ký kế hoạch sử dụng đất đối với các hộ chưa được đền bù đất ở giai đoạn 1 (2008 - 2014).
Phó Giám đốc Sở GT-VT Trịnh Thị Thảo cho biết: Để dự án được triển khai theo đúng tiến độ, Sở tiếp tục phối hợp với các sở, ngành và UBND Thành phố giải quyết các vướng mắc có liên quan trong quá trình thực hiện dự án. Phối hợp với Hội đồng bồi thường GPMB Thành phố tổ chức kiểm đếm, chi trả tiền bồi thường cho các hộ nằm trong phạm vi thực hiện dự án theo quy định. Tăng cường kiểm tra, giám sát, kịp thời giải quyết những khó khăn, vướng mắc phát sinh, bảo đảm an toàn giao thông trong quá trình thi công… Tập trung chỉ đạo các nhà thầu, đơn vị thi công bố trí nhân lực, thiết bị, vật tư, nguyên liệu đáp ứng yêu cầu. Giải quyết các vướng mắc phát sinh, thực hiện các thủ tục thanh toán, giải ngân khối lượng hoàn thành theo kế hoạch vốn được bố trí trong năm 2024. Đề nghị UBND Thành phố tuyên truyền, vận động, thuyết phục và có phương án đối với các hộ đã nhận tiền đền bù nhưng chưa bàn giao mặt bằng cho Chủ đầu tư; tổ chức thẩm định, phê duyệt phương án bồi thường đối với các vị trí đang vướng mắc mặt bằng để sớm bàn giao mặt bằng cho nhà thầu thi công vào cuối tháng 5/2024.
Theo kế hoạch, đối với phần không vướng GPMB, Sở GT-VT sẽ chỉ đạo các nhà thầu đẩy nhanh tiến độ thi công các hạng mục của dự án, phấn đấu hoàn thành đưa vào sử dụng tháng 6/2024. Còn đối với phần vướng mắc, chậm triển khai do GPMB, Sở yêu cầu các nhà thầu báo cáo tiến độ chi tiết, trên cơ sở đó, Sở sẽ đề xuất Bộ GT-VT gia hạn thời gian thực hiện hợp đồng dự án.
